Obecna sytuacja związana z koronawirusem (COVID-19), ogłoszeniem stanu epidemiologicznego w Polsce nie wstrzymuje prac Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Na stronie urzędu umieszczone zostało postanowienie z dnia 6 kwietnia 2020 r. zobowiązujące Głównego Geodetę Kraju do ograniczenia przetwarzania danych osobowych w zakresie numerów ksiąg wieczystych.
Zaprzestanie publikowania numeru księgi wieczystej na portalu internetowym GEOPORTAL2 obowiązuje do czasu wydania decyzji administracyjnej kończącej postępowanie w niniejszej sprawie.
O co chodzi?
Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych z urzędu wszczął dwa postępowania administracyjne dotyczące Głównego Geodety Kraju. Dotyczą one:
- naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych w związku z przetwarzaniem danych osobowych bez podstawy prawnej,
- w przedmiocie nałożenia na Głównego Geodetę Kraju administracyjnej kary pieniężnej za brak współpracy z Prezesem UODO w ramach wykonywania przez niego uprawnień kontrolnych.
Naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych
Na portalu GEOPORTAL2 umieszczane są numery ksiąg wieczystych. Dostęp do ksiąg wieczystych jest jawny, co wprost wynika z przepisów prawa. Dlatego też każdy kto posiada numer księgi wieczystej po wejściu na stronę: https://ekw.ms.gov.pl/eukw_ogol/menu.do może pobrać aktualny odpis.
Księga wieczysta składa się z 4 działów, mianowicie:
- Dział pierwszy – obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej własnością;
- Dział drugi – obejmuje wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego;
- Dział trzeci – przeznaczony jest na wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych, z wyjątkiem hipotek, na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym oraz na wpisy innych praw i roszczeń, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek;
- Dział czwarty – przeznaczony jest na wpisy dotyczące hipotek.
Czy numer księgi wieczystej jest daną osobową?
Odnosząc się do definicji z art. 4 ust. 1 Rozporządzenia o ochronie danych osobowych1 , dane osobowe – są to wszelkie informacje, wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej („osobie, której dane dotyczą”); możliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować (więcej znajdziesz tutaj ).
Technicznie rzecz ujmując do danych osobowych należy zaliczyć także numer księgi wieczystej. Dzięki temu numerowi można uzyskać wiele informacji o właścicielu konkretnej nieruchomości.
Warto przytoczyć także uzasadnienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26.09.2018 r. sygnatura I OSK 11/17:
„Nie ma bowiem wątpliwości, że samo posiadanie oznaczenia księgi wieczystej umożliwia w sposób łatwy i prosty niewymagający nadmiernych kosztów, czasu ani szczególnych działań na dostęp do danych podmiotowych osób ujawnionych w księgach wieczystych (…) w przypadku osób fizycznych jest imię (imiona), nazwisko, imiona rodziców, jak również numer PESEL. Odmienne podejście zmarginalizowałoby znaczenie ustawy o ochronie danych osobowych i nie odpowiadałoby wyznaczonej jej funkcji i celom. A przecież podstawowym celem zarówno ustawy o ochronie danych osobowych, jak i rozwiązania zawartego w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne, a dotyczącego udostępniania informacji zawartych w ewidencji gruntów jest zapewnienie ochrony podmiotom, których udostępniane dane dotyczą.”
Czy doszło do naruszenia ochrony danych osobowych?
Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych w treści swojego postępowania podkreślił, iż żaden z obowiązujących przepisów prawa, w tym przepisów regulujących kwestie związane z działalnością Głównego Geodety Kraju, nie uprawnia tego organu do upubliczniania w ramach portalu internetowego GEOPORTAL2 danych dotyczących numerów ksiąg wieczystych.
A co z odpowiedzialnością karną?
Warto dodać, że to już kolejny przykład, w tak krótkim okresie czasu, gdy Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zdecydował się złożyć zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej Warszawa – Śródmieście o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa określonego w art. 108 ust. 1 Ustawy o ochronie danych osobowych.
Jak wynika z treści przytoczonego artykułu „Kto udaremnia lub utrudnia kontrolującemu prowadzenie kontroli przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.”
Jaka jest odpowiedź Głównego Geodety Kraju?
Zgodnie z informacją z dnia 08.04.2020 r. umieszczoną na stronie geoportal.gov.pl postanowienie Prezesa UODO zakazujące udostępnienia numerów ksiąg wieczystych w rządowym serwisie GEOPORTL 2 zostanie zaskarżone.
Jak zakończą się postępowania? Czy faktycznie doszło do naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych?
Przydatne linki
Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych
Stanowisko Głównego Geodety Kraju
1Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)
